Ogawa is een auteur die met haar meer dan vijftig titels zo ongeveer elke beschikbare Japanse literatuurprijs won. Toch brak ze pas onlangs internationaal door nadat haar boek De geheugenpolitie (1994) in 2019 in Engelse vertaling was verschenen. Prompt werd het genomineerd voor zowel de National Book Award als de International Booker Prize (de editie die uiteindelijk gewonnen werd door Marieke Lucas Rijneveld).

Dat boek is een gedachte-experiment over een naamloos eiland waar het regime eens in de zoveel tijd per decreet voorwerpen als hoeden, vogels of rozen verbiedt. Al die 'uitwissingen' zorgen ervoor dat de eilanders langzaam hun herinneringen verliezen - een verhaal waarin veel lezers een maatschappijkritische metafoor zagen voor de oprukkende cancelcultuur, of waarin ze de kwetsbaarheid van hun eigen geheugen herkenden.

Frisdrankfabriek

Het onvergetelijke jaar van Tomoko, dat in Japan in 2006 verscheen, is een totaal ander boek, maar wie een paar hoofdstukken heeft gelezen, begrijpt meteen waarom het nu ook in het Nederlands is vertaald.

Nadat haar vader is overleden aan maagkanker en haar moeder daarom besluit een kleermakersopleiding in Tokio te volgen om voor het gezin te kunnen zorgen, wordt de 12-jarige Tomoko naar haar oom en tante gestuurd. Het blijkt een wonderlijke plek, niet in de laatste plaats omdat haar oom directeur is van een frisdrankfabriek en daarmee zo rijk is geworden dat hij een villa met zeventien kamers kon kopen in een voormalige dierentuin, waar alle dieren zijn doodgegaan behalve dwergnijlpaard Pochiko.

Voorts is er de van origine Duitse oma die langzaamaan haar Japans begint te verliezen en maar heel weinig over haar verleden loslaat. Er is de kettingrokende en stiekem drinkende tante die ieder boek uitpluist op druk- en taalfouten. En er is nichtje Mina, een zwaar astmatisch meisje dat weinig beweging verdraagt, maar wel behept is met een gigantische fantasie.

Vooral dankzij dat nichtje is het boek een lofzang op eenieder die de verbeelding verkiest boven de actie, ook al is het noodgedwongen. Tomoko verblijft uiteindelijk een jaar bij haar oom en tante en het zal voor altijd het jaar van haar leven blijven. Op een paar kinderavonturen na - een stiekeme reis naar de frisdrankfabriek van oom, met het hele gezin de olympische volleybalfinale van 1972 kijken op tv, in haar eentje boeken lenen in de bibliotheek van de grote stad - maakt ze weinig mee, maar dat is niet erg, want zodra je met verwondering naar de simpelste dingen leert kijken, zoals Tomoko en haar nichtje Mina kunnen, wordt alles de moeite van het lezen waard.

Dat dit kleine verhaal toch zo spannend en ontroerend kan zijn, bewijst hoe terecht het is dat Ogawa nu eindelijk internationaal doorbreekt. Ze heeft de zeldzame gave om lezers op te monteren, want met Het onvergetelijke jaar van Tomoko heeft ze een roman geschreven waarin continu de zon schijnt.

Cossee, 304 p., 24,99 euro. Vertaling Luk Van Haute. 

Verberg tekst

Je hebt vriendelijke boeken, heel vriendelijke boeken en je hebt Het onvergetelijke jaar van Tomoko, een ode van schrijver Yoko Ogawa (1962) aan optimisme, zoete herinnering, lichtvoetigheid en verwondering.

Ogawa is een auteur die met haar meer dan vijftig titels zo ongeveer elke beschikbare Japanse literatuurprijs won. Toch brak ze pas onlangs internationaal door nadat haar boek De geheugenpolitie (1994) in 2019 in Engelse vertaling was verschenen. Prompt werd het genomineerd voor zowel de National Book Award als de International Booker Prize (de editie die uiteindelijk gewonnen werd door Marieke Lucas Rijneveld).

Dat boek is een gedachtenexperiment over een naamloos eiland waar het regime eens in de zoveel tijd per decreet voorwerpen als hoeden, vogels of rozen verbiedt. Al die 'uitwissingen' zorgen ervoor dat de eilanders langzaam hun herinneringen verliezen - een verhaal waarin veel lezers een maatschappijkritische metafoor zagen voor de oprukkende cancelcultuur, of waarin ze de kwetsbaarheid van hun eigen geheugen herkenden.

Het onvergetelijke jaar van Tomoko, dat in Japan in 2006 verscheen, is een totaal ander boek, maar wie een paar hoofdstukken heeft gelezen, begrijpt meteen waarom het nu ook in het Nederlands is vertaald. Nadat haar vader is overleden aan maagkanker en haar moeder daarom besluit een kleermakersopleiding in Tokio te volgen om voor het gezin te kunnen zorgen, wordt de 12-jarige Tomoko naar haar oom en tante gestuurd. Het blijkt een wonderlijke plek, niet in de laatste plaats omdat haar oom directeur is van een frisdrankfabriek en daarmee zo rijk is geworden dat hij een villa met zeventien kamers kon kopen in een voormalige dierentuin, waar alle dieren zijn doodgegaan behalve dwergnijlpaard Pochiko.

Verder is er de van origine Duitse oma die langzaamaan haar Japans begint te verliezen en maar heel weinig over haar verleden loslaat, er is de kettingrokende en stiekem drinkende tante die ieder boek uitpluist op druk- en taalfouten. En er is nichtje Mina, een zwaar astmatisch meisje dat weinig beweging verdraagt, maar wel behept is met een gigantische fantasie. Vooral dankzij dat nichtje is het boek een lofzang op eenieder die de verbeelding verkiest boven de actie, ook al is het noodgedwongen.

Tomoko verblijft uiteindelijk een jaar bij haar oom en tante en het zal voor altijd het jaar van haar leven blijven. Op een paar kinderavonturen na - een stiekeme reis naar de frisdrankfabriek van oom, met het hele gezin de olympische volleybalfinale van 1972 kijken op tv, in haar uppie boeken lenen in de bibliotheek van de grote stad - maakt ze weinig mee, maar dat is niet erg, want zodra je met verwondering naar de simpelste dingen leert kijken, zoals Tomoko en haar nichtje Mina kunnen, wordt alles de moeite van het lezen waard.

Dat dit kleine verhaal toch zo spannend en ontroerend kan zijn, bewijst hoe terecht het is dat Ogawa nu eindelijk internationaal doorbreekt. Ze heeft de zeldzame gave lezers op te monteren, want met Het onvergetelijke jaar van Tomoko heeft ze een roman geschreven waarin continu de zon schijnt.

★★★★☆

Uit het Japans vertaald door Luk Van Haute.

Cossee; 304 pagina's; € 24,99.

Verberg tekst

Een roman over een meisje dat voor een jaar wordt ondergebracht bij haar oom en tante, maar gaandeweg een schaduwkant ontdekt. Na haar vaders dood kan haar moeder niet meer voor Tomoko zorgen en wordt ze voor een jaar naar haar oom en tante gestuurd. Het is 1972, Tomoko is twaalf jaar en kijkt haar ogen uit: het huis waarin ze terechtkomt is een oude dierentuin, Tomoko’s oom maakt radiumfrisdrank en dan is er nog haar nichtje Mina’s beste vriend: Pochiko het dwergnijlpaard. Maar als het jaar vordert, ontdekt Tomoko ook een schaduwkant. Waarom is oom zo vaak en lang van huis? En waarom ziet Mina zo bleek? Zonder dat ze er erg in heeft, dringt een moeilijk te beantwoorden vraag zich op: wat is haar eigen rol in dit huishouden? In zachte en beeldende stijl geschreven. Voor een breed tot literair lezerspubliek. Yoko Ogawa (Okayama, 1962) is een internationaal bekende Japanse schrijver. Haar werk werd in verschillende landen uitgegeven en won meerdere prestigieuze literaire prijzen, zoals de Akutagawaprijs en de Tanizakiprijs. Verberg tekst